Werkgroep Heemtuin

HEEMTUIN   STADSPARK  LELYSTAD

Ook de heemtuinwerkgroep ontkomt niet aan de effecten van de corona-crisis. En we hadden juist zulke plannen voor excursies en open dagen en nog meer. Zelfs de wekelijkse werkochtenden zijn komen te vervallen. Werkgroepsleden gaan nu op een zelfgekozen moment naar de heemtuin om iets aan het beheer te doen. En vooral in het voorjaar valt er werk te verzetten. Zo zijn het bijv. de allrounders onder de kruiden ( zevenblad, heermoes, haagwinde) die het altijd en overal goed doen, die ook in de heemtuin als onkruid behandeld worden omdat zeldzame soorten de concurrentie niet aan kunnen.

Door die inzet van vrijwilligers van KNNV, IVN en Landschapsbeheer is het vrijwel elk seizoen een genoegen om in de tuin rond te kijken. Na de sneeuwklokjes en winterakonieten bloeien lenteklokjes en kievitsbloemen. Nu bloeit er een zee van daslook en muskuskruid met hier en daar voorjaarszonnebloem, vogelmelk en vaste judaspenning. Met het vorderen van het voorjaar zwelt de lijst van bloeiende planten aan. En dat bedoelen we ook: een rijke variatie aan planten waar ook een rijkdom aan dieren van profiteert.

Vanouds is bekend dat KNNV’ers die mooie leuke planten ergens ver weg ook wel in hun tuin een kans willen geven. Een paar zaden zijn gauw verzameld. Soms levert dat inderdaad een tuin op met bijzondere soorten. De heemtuinwerkgroep komt graag in contact met bezitters van zo’n natuurtuin. Wij hebben een lange mancolijst waar we graag ruimte voor maken in de heemtuin. Wie helpt ons bijv. aan boswederik, rapunzels, krabbenscheer of valkruid?

Kom gerust eens langs in de heemtuin. De eventuele aanwezige vrijwilligers vertellen er graag over. Bij sommige soorten staan trouwens naambordjes. En mocht je overwegen mee te doen in het beheer, kom dan gewoon een keer proberen om te ervaren hoe leuk het is.

Informatie bij: Jan Marbus, oa heemtuincoördinator
e-mail naar: MarbusJan33@gmail.com

De oudere berichten over de tuin staan onderop……

HEEMTUIN   najaar 2021

De heemtuin in het Stadspark was een van de objecten in Lelystad waar in het kader van de landelijke natuurwerkdag gewerkt kon worden. Hoewel het weer redelijk gunstig was, kwam er geen toeloop van nieuwe gegadigden. Een ploegje van 7 personen, merendeels vaste vrijwilligers, heeft zich beijverd om de begroeiing in de tuin binnen de perken te houden. Zo is er wat riet gemaaid in een van de vijvers, een deel van de oevers gezeist en zijn er bomen geknot en gesnoeid. Na afloop werd er traditioneel snert gegeten.

De wekelijkse werkochtenden op donderdag zijn in november nog uitgevoerd en daarna is de winterstop ingegaan. De corona-richtlijnen hebben er voor gezorgd dat het gezamenlijk koffiedrinken is veranderd in een luchtiger opstelling waarbij ieder in zijn eigen drinken voorziet. Het werken zelf gebeurt erg verspreid in de tuin en eventuele tweetallen houden nu extra afstand.

Een van de laatste werkstukjes dit jaar was het bouwen van een tweede plantenmuur. Op een dinsdagochtend van 9 tot 12 uur is dat gelukt van inladen van stenen en zand tot het uitladen , opbouwen en beplanten. 7 paar helpende handen maakten ook hier licht werk. Hiermee is aan de heemtuin een hele serie nieuwe elementen toegevoegd ; stuk voor stuk mini-landschapjes die in iedere particuliere tuin ingevoegd kunnen worden: stronkenwal, plantenmuur en kruidentuin.

In het vroege voorjaar gaat de vrijwilligersploeg weer aan de slag – afhankelijk van het verloop van de winter en de pandemie. De ervaring leert dat eind januari de winterakonieten kunnen bloeien, snel gevolgd door sneeuwklokjes, krokussen en scilla’s. Ga er regelmatig kijken hoe met het seizoen de begroeiing wisselt. Zelfs nu in de wintertijd staat het stinkend nieskruid in volle bloei.

HEEMTUIN  voorjaar 2020

Vanwege de coronacrisis hebben de reguliere werkzaamheden van de vrijwilligers wat stil gelegen. Wel hebben de werkgroepsleden op eigen gelegenheid klusjes uitgevoerd. De meest voorkomende , vaste bezigheid is het wieden. Dat gebeurt heel selectief. Door de hele tuin worden enkele soorten aangepakt ic. verwijderd:  heermoes, zevenblad, schijnaardbei, gewoon nagelkruid en kleefkruid. Op bepaalde plaatsen wordt opgetreden tegen soorten die te hard gaan:  grote bevernel, dolle kervel, cypreswolfsmelk, gele dovenetel, adderwortel en nog enkele. Soms ontstaan hierdoor lege plekken en die worden opgevuld met nieuwe soorten uit andere tuinen of gekocht materiaal. Ook kan daar gezaaid worden. Zodoende hebben we dit voorjaar bloeiende klaprozen, kale jonkers en doronicum.

Maar evengoed ontvangen we graag zaailingen of stekken van soorten die natuurkiefhebbers in hun eigen tuin teveel hebben. Onze manco-lijst is heel lang en we bieden plaats aan alle soorten die je tot de Nederlandse flora kunt rekenen.

Nieuwe arbeidskrachten zijn ook welkom. Elke dondermorgen van 9 – 12 uur zijn de vrijwilligers in de tuin actief. Deze zijn afkomstig van KNNV – IVN – Landschapsbeheer. De een is heel vaardig en de ander doet graag. Sommigen weten veel en anderen steken graag wat op. Maar met elkaar houdt deze groep van 10 – 12 personen een mooie collecties Nederlandse planten in stand. En veel wandelaars in het Stadspark komen even in de heemtuin kijken om te genieten van de rust en de veelheid aan soorten bloemen en planten.

Voor info, vragen of aanbiedingen

Coördinator Jan Marbus       T:  0320 701448 E: MarbusJan33@gmail.com

HEEMTUIN in coronatijd

De heemtuinwerkgroep heeft ondanks diverse tegenslagen aardig wat werk in de tuin kunnen verzetten. Door corona-regels is de vaste werkochtend op donderdag wat verwaterd en wordt op individuele basis werk verricht. Dit kan zijn op elk moment van de week, al naar gelang het weer goed is en het zo uitkomt.

De natuurwerkdag die dit jaar voor de 20’ keer gehouden zou worden ( altijd op de eerste zaterdag van november) is afgelast. Dat betekent inderdaad dat enkele pittige klussen zoals het zaagwerk of rooien van struiken, nu wat op de lange baan komen. Maar het winterhalfjaar biedt hopelijk genoeg tijd om het werkschema uit te voeren, voor de lente zich weer aankondigt.

Bij de inrichting van de tuin zijn delen van de border geschoond en weer ingevuld met nieuwe soorten ( gele helmbloem, boswederik, stinkend nieskruid ) of soorten van elders in de tuin om op de nieuwe plek  betere groeikans te hebben ( mansoor, doronicum). Naast de rozetten van vingerhoedskruid en kaardenbollen zouden we daar ook soorten primula’s planten. Zo is er nog een strook langs vijver 1 waar goudveil staat en enkele primula’s die ook dreigt te verruigen. Ook ligt er nog een plan om een deel bij de bosrand geheel te schonen en dan in te zaaien met liefhebbers van zandgrond. Het gerooide plantgoed kan buiten het hek in een soortenrijke strook aangeplant worden. Qua mankracht valt dit wel te behappen, maar bundeling van werk en gereedschap is nu even ongewenst.

Toch proberen we de grote lijn vast te houden en de tuin impulsen van groei en vernieuwing te geven. Graag ontvangen we plantgoed dat in andere tuinen te veel of over is. Daarbij beperken we ons tot de Nederlandse flora!

Ondertussen zijn al flinke vorderingen gemaakt met het verrijken van de heemtuin met 2 nieuwe elementen: een kruidentuin en een plantenmuur. Des te meer een reden om een bezoek te brengen aan de tuin en te zien hoe ver de ontwikkelingen zijn.

Tussen het werken door houden we oog voor leuke vondsten: recentelijk was er het ei-coconspinsel van de wespspinnen een bloeiende dotterbloem op 10 oktober 2021

Een historisch moment in  de routine van het beheer van de heemtuin was het afzwaaien van Trudy van Overbeek. Nu zij een vergevorderde leeftijd bereikt heeft wordt tuinwerk met bukken en tillen toch een opgave. Met haar respectabele staat van dienst is het bewonderenswaardig hoelang en hoeveel tijd en energie zij in de heemtuin gestoken heeft: niet alleen in verband met het beheer maar ook het betrekken van derden en belangstelling wekken voor wat daar in het Stadspark te zien is. Veel schoolklassen zijn daar ontvangen en hebben mogen beleven hoeveel soorten bloemen en vlinders er te zien zijn

Ondanks alle beperkingen is het inmiddels gelukt nieuwe elementen aan de heemtuin toe te voegen. Er is voor in de tuin een stuk geschoond waarin een kruidentuin ingericht gaat worden. De eerste plant staat er al! En naast vijver 1 is een plantenmuurtje gebouwd. Het is samengesteld uit brokken stoeptegel. Helaas lag het muurtje binnen enkele dagen al omvergeworpen, maar de schade is al weer hersteld. En met extra takken en veel grond hopen we verdere afbreuk te voorkomen. In het zandige deel van de tuin komt nog een stronkenwal, opgebouwd rond de dode stam die omgewaaid is. We hopen op deze manier te tonen welke mini-landschapselementen in een tuin toegepast kunnen worden. Dit is geheel passend in de voorbeeldfunctie die  de oorspronkelijke heemtuin meekreeg. Belangrijk zijn daarbij nog steeds het toepassen van inheemse flora en gebruikmaken van natuurlijke processen. Zo’n wal van dikke stukken dood hout vergaat binnen enkele jaren. Er komen paddenstoelen op en er schuilen allerlei dieren in en onder. Ook insecten gebruiken het hout. En er zijn vogels die op zoek gaan naar die insecten of ze benutten de houtpulp bij hun nestbouw, zoals zanglijster en boomklever doen.